مقدمه
صنعت فولاد چین، به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در جهان، همیشه نقشی کلیدی در تعیین روندهای جهانی داشته است. این کشور که بیش از نیمی از تولید و مصرف فولاد جهان را در اختیار دارد، اکنون با چالش‌های قابل‌توجهی روبه‌رو است. رکود بازار املاک، تغییرات سیاست‌های داخلی و فشارهای ناشی از رقابت‌های جهانی، این صنعت را به مرحله‌ای حساس وارد کرده است. در این مقاله، تحولات صنعت فولاد چین در سال‌های اخیر را بررسی می‌کنیم و چشم‌اندازی برای سال 2025 ارائه می‌دهیم. همچنین به فرصت‌های طلایی پیشِ روی تولیدکنندگان ایرانی اشاره خواهیم کرد.
۱. رکود بازار املاک و تأثیر آن بر تقاضای فولاد
بازار املاک چین، که به‌عنوان موتور محرک تقاضای فولاد شناخته می‌شود، در سال‌های اخیر دچار رکود شده است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که مصرف فولاد در این کشور در سال 2025 به 893.71 میلیون تن کاهش یابد که 0.7 درصد کمتر از سال 2024 خواهد بود. علت اصلی این کاهش، سطح بالای موجودی مسکن و عدم تمایل به آغاز پروژه‌های جدید ساختمانی است. تقاضای فولاد در بخش ساخت‌وساز مسکونی به‌طور خاص تا 6.6 درصد کاهش خواهد داشت و به حدود 20.64 میلیون تن می‌رسد.
۲. رشد صنایع تولیدی؛ کورسوی امید در چین
برخلاف رکود در بخش املاک، صنایع تولیدی چین عملکرد متفاوتی خواهند داشت. به‌ویژه، رشد صنایع ماشین‌آلات و کشتی‌سازی پیش‌بینی می‌شود که به ترتیب 3 درصد و 6.4 درصد افزایش یابند. این افزایش نشان می‌دهد که دولت چین در تلاش است وابستگی به بازار املاک را کاهش داده و توسعه صنعتی را در اولویت قرار دهد. تمرکز بر زیرساخت‌های تولیدی می‌تواند بخشی از کاهش تقاضای بخش املاک را جبران کند.
۳. صادرات فولاد چین؛ کاهش در سال 2025
درحالی‌که صادرات فولاد چین در سال 2024 رشد چشم‌گیری داشت، پیش‌بینی می‌شود این روند در سال 2025 تغییر کند. به‌طور خاص، صادرات فولاد این کشور با کاهش 9.1 درصدی به حدود 100 میلیون تن خواهد رسید. این کاهش تحت‌تأثیر عوامل زیر رخ خواهد داد:
- افزایش تعرفه‌های تجاری آمریکا
- گسترش تولید فولاد در کشورهای رقیب
- کاهش اختلاف قیمت بین فولاد چین و سایر کشورها
این عوامل فرصتی برای کشورهای تولیدکننده فولاد مانند ایران فراهم می‌کند تا سهم بیشتری از بازار جهانی را تصاحب کنند.
۴. چالش‌ها و تغییرات در بازار سنگ‌آهن و زغال‌سنگ
چین، به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده سنگ‌آهن و زغال‌سنگ، تغییرات قابل‌توجهی در بازار جهانی این مواد ایجاد می‌کند. پیش‌بینی می‌شود که قیمت جهانی سنگ‌آهن به 85 دلار و قیمت زغال‌سنگ متالورژی به 124 دلار در هر تن برسد. همچنین، افزایش تولید داخلی زغال‌سنگ در چین، نیاز این کشور به واردات را کاهش خواهد داد. این موضوع می‌تواند باعث ثبات قیمت مواد اولیه در بازار جهانی شود و هزینه تولید فولاد در ایران را نیز کاهش دهد.
۵. فرصت‌های ناشی از کاهش صادرات چین برای ایران
تحولات بازار فولاد چین یک فرصت طلایی برای تولیدکنندگان ایرانی است. کاهش صادرات فولاد این کشور، زمینه را برای افزایش صادرات فولاد ایران فراهم می‌کند. عواملی که به تولیدکنندگان داخلی مزیت می‌دهد عبارت‌اند از:
- کاهش قیمت مواد اولیه جهانی
- کیفیت مناسب فولاد ایرانی
- افزایش تقاضا در بازارهای منطقه‌ای
بااین‌حال، چالش‌های داخلی مانند محدودیت انرژی و مشکلات ارزی باید برطرف شوند تا ایران بتواند از این فرصت به‌خوبی استفاده کند.
۶. نقش دولت چین در کنترل تولید و انتشار کربن
دولت چین تلاش می‌کند تولید فولاد را همسو با استانداردهای زیست‌محیطی کنترل کند. در سال‌های اخیر، محدودیت‌های شدیدی برای کاهش انتشار کربن اعمال شد، اما این سیاست در سال 2023 تا حدودی تغییر کرد. افزایش 0.6 درصدی تولید فولاد در چین نتیجه این تغییر بود. در سال 2025 نیز انتظار می‌رود دولت چین به‌طور هوشمندانه تولید فولاد را مدیریت کند تا هم نیاز داخلی تأمین شود و هم درآمد تولیدکنندگان حفظ گردد.
۷. بازارهای نوظهور؛ جایگزینی برای بازار چین؟
با کاهش سهم چین از بازار صادرات جهانی، کشورهای دیگری مانند هند و ویتنام به‌عنوان بازیگران نوظهور مطرح خواهند شد. این کشورها ظرفیت تولید فولاد خود را افزایش می‌دهند و ممکن است در بلندمدت جایگاه چین را به چالش بکشند. تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند با هدف‌گذاری روی بازارهای منطقه‌ای و کشورهای در حال توسعه، سهم بیشتری از تجارت جهانی را به دست آورند.
نتیجه‌گیری
صنعت فولاد چین در آستانه سال 2025 با چالش‌های پیچیده‌ای مانند رکود املاک، تغییر سیاست‌های داخلی و افزایش رقابت‌های جهانی روبه‌رو است. درحالی‌که صادرات این کشور کاهش خواهد یافت، رشد محدود صنایع تولیدی می‌تواند تعادل نسبی ایجاد کند. این تحولات یک فرصت طلایی برای تولیدکنندگان ایرانی فراهم می‌کند تا با بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی و کاهش قیمت مواد اولیه، حضور خود را در بازارهای جهانی تقویت کنند. البته برای تحقق این هدف، باید موانع داخلی همچون تأمین انرژی و ارز برطرف شود.
