در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۳، بازار آهن‌آلات ایران با نوسانات قیمتی بی‌سابقه‌ای مواجه شد. عوامل متعددی از جمله افزایش نرخ ارز، سیاست‌های اقتصادی داخلی و تحولات جهانی بر این نوسانات تأثیرگذار بودند. در این مقاله، به بررسی دقیق‌تر این عوامل و تأثیر آن‌ها بر قیمت میلگرد و سایر محصولات فولادی می‌پردازیم.
مقدمه: نگاهی به وضعیت کنونی بازار آهن‌آلات
بازار آهن‌آلات ایران در سال ۱۴۰۳ با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده است. نوسانات نرخ ارز، تغییرات در سیاست‌های تجاری و اقتصادی، و تحولات جهانی از جمله عواملی هستند که بر قیمت‌ها تأثیر مستقیم داشته‌اند. در این میان، میلگرد به‌عنوان یکی از محصولات کلیدی در صنعت ساخت‌وساز، نوسانات قیمتی قابل‌توجهی را تجربه کرده است.
افزایش نرخ ارز و تأثیر آن بر قیمت میلگرد
یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر افزایش قیمت میلگرد در بهمن‌ماه ۱۴۰۳، صعود نرخ ارز بود. با رسیدن دلار به مرز ۹۳ هزار تومان، هزینه واردات مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز برای تولید فولاد افزایش یافت. این امر به‌طور مستقیم بر قیمت تمام‌شده محصولات فولادی، از جمله میلگرد، تأثیر گذاشت و منجر به افزایش قیمت‌ها در بازار شد.
سیاست‌های اقتصادی داخلی و نقش آن در نوسانات بازار
علاوه بر عوامل خارجی، سیاست‌های اقتصادی داخلی نیز نقش بسزایی در نوسانات بازار آهن‌آلات داشته‌اند. افزایش نرخ شمش فولادی در ماه‌های اخیر، یکی از این عوامل است. بر اساس گزارش‌ها، میانگین قیمت میلگرد معامله‌شده در بورس کالا در تاریخ ۵ دی‌ماه ۱۴۰۳ برابر با ۲۸ هزار و ۸۳۲ تومان بوده است. این در حالی است که در ۱۵ بهمن‌ماه، این رقم به ۳۰ هزار و ۸۸۸ تومان افزایش یافته است؛ یعنی افزایشی در حدود ۷ درصد. این افزایش قیمت در بورس کالا، به‌طور مستقیم بر بازار آزاد تأثیر گذاشته و منجر به افزایش قیمت‌ها شده است.
تحولات جهانی و تأثیر آن بر بازار داخلی
تحولات جهانی نیز بر بازار آهن‌آلات ایران بی‌تأثیر نبوده است. اظهارات مقامات بین‌المللی، به‌ویژه در حوزه صنعت فولاد، می‌تواند بر انتظارات بازار و در نتیجه بر قیمت‌ها تأثیرگذار باشد. به‌عنوان مثال، صحبت‌های اخیر رئیس‌جمهور آمریکا درباره بازار آهن و فولاد، باعث افزایش نگرانی‌ها و نوسانات قیمتی در بازارهای جهانی شده است. این نوسانات به بازار داخلی ایران نیز سرایت کرده و بر قیمت محصولات فولادی تأثیر گذاشته است.
پیش‌بینی روند آتی قیمت میلگرد و محصولات فولادی
با توجه به شرایط کنونی، پیش‌بینی می‌شود که قیمت شمش بلوم در آینده نزدیک افزایش یابد. با این حال، به دلیل رکود بازار و موانع صادراتی، احتمال افزایش شدید قیمت میلگرد تا پایان سال ۱۴۰۳ کم است. اگر افزایشی هم رخ دهد، به‌احتمال زیاد جزئی خواهد بود و نه به‌صورت جهشی.
تأثیر عرضه و تقاضا بر قیمت سایر محصولات فولادی
در مورد سایر محصولات فولادی، انتظار می‌رود روند افزایشی قیمت‌ها با تأخیر صورت گیرد. علت این امر، عرضه بالای محصولات و عدم تطابق آن با تقاضای موجود در بازار است. این عدم تعادل می‌تواند منجر به کاهش قیمت‌ها شود، اما با توجه به افزایش نرخ ارز و هزینه‌های تولید، احتمال کاهش قابل‌توجه قیمت‌ها کم است.
نقش بورس کالا در تعیین قیمت‌ها
بورس کالای ایران به‌عنوان یکی از مراجع تعیین قیمت محصولات فولادی، نقش مهمی در نوسانات قیمتی دارد. تفاوت قیمت‌های بورس کالا و بازار آزاد، یکی از چالش‌های اصلی فعالان این حوزه است. به‌عنوان مثال، در حالی که قیمت میلگرد در بازار آزاد به حدود ۳۴ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده، این محصول در بورس کالا با قیمت ۳۷ هزار و ۷۲۵ تومان معامله شده است. این اختلاف قیمت، سؤالاتی را درباره روند قیمت‌گذاری و تأثیر سیاست‌های دستوری بر زنجیره فولاد مطرح می‌کند.
تأثیر مالیات و هزینه‌های جانبی بر قیمت‌ها
علاوه بر عوامل مذکور، هزینه‌های جانبی مانند مالیات بر ارزش افزوده و هزینه‌های عملیاتی نیز بر قیمت نهایی محصولات فولادی تأثیرگذار هستند. برخی فروشندگان به دلیل نبود تیم‌های حسابداری قوی، با جریمه‌های اضافی مواجه شده و مجبور به پرداخت دوباره بخشی از مالیات بر ارزش افزوده می‌شوند. این موضوع به‌ویژه برای فروشندگانی که در شهرهای کوچک‌تر فعالیت می‌کنند، فشار مضاعفی ایجاد کرده است.
تأثیر رکود بازار بر استراتژی‌های فروشندگان
رکود حاکم بر بازار آهن‌آلات، فروشندگان را مجبور به اتخاذ استراتژی‌های متفاوتی کرده است. برخی از آن‌ها برای حفظ جریان نقدینگی، محصولات خود را با حداقل سود یا حتی با تخفیف‌های قابل‌توجه عرضه می‌کنند. این رویکرد می‌تواند در کوتاه‌مدت به فروش بیشتر منجر شود، اما در بلندمدت ممکن است به زیان‌دهی و خروج از بازار بیانجامد.
چالش‌های پیش روی تولیدکنندگان در تأمین مواد اولیه
تولیدکنندگان فولاد با چالش‌های متعددی در تأمین مواد اولیه مواجه هستند. محدودیت‌های وارداتی، نوسانات نرخ ارز و افزایش قیمت مواد اولیه، از جمله این چالش‌هاست. این مسائل باعث شده تا بسیاری از تولیدکنندگان به دنبال راهکارهای جایگزین برای تأمین مواد اولیه باشند. برخی از کارخانه‌ها تلاش کرده‌اند وابستگی خود به واردات را کاهش دهند و به منابع داخلی روی آورند. اما کیفیت مواد اولیه داخلی و قیمت تمام‌شده آن‌ها همچنان دغدغه‌ای جدی برای تولیدکنندگان محسوب می‌شود. در این میان، برخی تولیدکنندگان نیز به واردات غیررسمی روی آورده‌اند که این موضوع خود مشکلات قانونی و مالیاتی را در پی داشته است.
نتیجه‌گیری: آینده نامشخص بازار فولاد
با در نظر گرفتن تمامی عوامل تأثیرگذار بر بازار فولاد، می‌توان گفت که آینده این بازار همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. افزایش نرخ ارز، سیاست‌های اقتصادی داخلی، تحولات جهانی و چالش‌های تأمین مواد اولیه، همگی عواملی هستند که می‌توانند مسیر بازار را در ماه‌های آینده تعیین کنند. در چنین شرایطی، فعالان بازار باید با دقت بیشتری تصمیم‌گیری کرده و استراتژی‌های خود را بر اساس تحلیل‌های دقیق تنظیم کنند.
