چشم‌انداز بازار آهن‌آلات: بازیگران جهانی و سیاست‌های تجاری
مقدمه
بازار آهن‌آلات و فولاد یکی از مهم‌ترین ارکان صنایع ساختمانی، تولیدی و صنعتی در سطح جهانی است. در سال‌های اخیر، با توجه به تحولات اقتصادی و سیاسی مختلف، این بازار تحت تأثیر تغییرات گسترده‌ای قرار گرفته است. به‌ویژه چین، که بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد جهان است، نقش کلیدی در تعیین روند قیمت‌ها و تعادل عرضه و تقاضا ایفا می‌کند. به‌علاوه، سیاست‌های تجاری و تعرفه‌های بین‌المللی، وضعیت بازار فولاد را پیچیده‌تر کرده است. در این مقاله، به بررسی تحولات اخیر بازار آهن‌آلات و تأثیرات آن بر سطح جهانی و ایران خواهیم پرداخت.
تحلیل وضعیت بازار آهن‌آلات و فولاد جهانی
چین، به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در جهان، همواره یکی از عوامل تعیین‌کننده در قیمت‌ها و عرضه آهن‌آلات بوده است. در سه‌ماهه ابتدایی سال 2025، تولید سنگ‌آهن فرآوری‌شده چین با کاهش 14.6 درصدی مواجه شده است، اما در همین زمان، تولید محصولات نهایی فولادی، به‌ویژه انواع ورق گرم و سرد، با افزایش چشمگیر روبه‌رو بوده است. این دوگانگی در روند عرضه مواد اولیه و رشد تولیدات پایین‌دستی، سیگنالی متناقض اما مهم از وضعیت اقتصادی فولاد چین به بازار جهانی ارسال کرده است. به‌عبارت‌دیگر، چین همچنان به تولید فولاد خود ادامه می‌دهد، علی‌رغم کاهش تولید سنگ‌آهن، که خود به معنای برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند این کشور برای تأمین نیازهای داخلی و صادراتی است.
در حالی که چین با توجه به کاهش تولید سنگ‌آهن همچنان توانسته است تولید ورق گرم را به 20.2 میلیون تن و ورق سرد را به 4.66 میلیون تن برساند، قیمت ورق گرم در بازارهای جهانی نیز در بازه 479 تا 494 دلار نوسان کرده است. این ثبات نسبی در قیمت‌ها می‌تواند به‌دلیل برنامه‌ریزی هدفمند پکن در بهره‌برداری از ذخایر داخلی و واردات هوشمندانه مواد اولیه باشد. این شرایط، نشان‌دهنده سیاست‌های چین در جهت افزایش سهم صادرات خود در بازارهای آسیایی و آفریقایی است.
تأثیر تحولات تجاری بر بازار فولاد
یکی از عوامل مهم در تغییرات قیمت و عرضه فولاد، تحولات تجاری بین کشورها است. در این زمینه، تحولات در شرق آسیا و سیاست‌های تجاری ایالات‌متحده آمریکا تأثیرات زیادی بر بازار فولاد داشته است. اخیراً آژانس گمرکی کره جنوبی از کشف موارد متعدد جعل مبدا برای کالاهای چینی با هدف صادرات به آمریکا خبر داده است. این اقدام نشان‌دهنده تلاش شرکت‌های چینی برای دور زدن تعرفه‌های تجاری آمریکا است.
در سطح جهانی، بازار فولاد درگیر نوعی بلاتکلیفی در عرضه و تقاضا شده است. در این زمینه، بازار نیکل با مازاد عرضه مواجه شده و در دو ماه اول سال 2025 حدود 8300 تن مازاد به ثبت رسیده است. از سوی دیگر، بازار استنلس استیل در تایوان و فشار بر تأمین‌کنندگان ویتنامی، نشانه‌ای از رقابت فزاینده و نگرانی‌های ضددامپینگ در آسیا است. در آمریکا نیز تولید فولاد خام در هفته منتهی به 19 آوریل 2025 به 1.68 میلیون تن رسیده و نرخ بهره‌برداری از ظرفیت به 74.9 درصد افزایش یافته است.
وضعیت بازار آهن‌آلات در ایران
در ایران، همانند بسیاری از کشورهای دیگر، بازار آهن‌آلات در حال حاضر با رکود تقاضا مواجه است. این رکود در کنار ثبات نسبی قیمت‌های جهانی، به‌ویژه در محصولات فولادی مانند میلگرد، تیرآهن و ورق سیاه، به وضوح قابل مشاهده است. در همین راستا، قیمت میلگرد در بسیاری از کارخانه‌ها با کاهش 200 تا 500 تومانی مواجه شد. تیرآهن نیز با افت 30 تا 200 هزار تومانی در بیشتر مبادی بازار روبه‌رو است. در این وضعیت، فعالان بازار چشم‌انتظار سیگنال‌های جدید از سوی دولت و سیاست‌گذاران هستند تا راه‌حل‌هایی برای این رکود و کاهش قیمت‌ها ارائه شود.
تحلیل آینده بازار فولاد
با توجه به تحولات جهانی و داخلی، به‌ویژه در زمینه تغییرات قیمت و تولید در چین، بازار فولاد در آستانه دورانی جدید قرار دارد. سیاست‌های تجاری و تعرفه‌های جدید ایالات‌متحده، همچنین کاهش تولید سنگ‌آهن در چین و رکود تقاضا در ایران، همگی عواملی هستند که موجب تغییرات چشمگیر در روند بازار خواهند شد. به‌علاوه، بحران‌های اقلیمی و فشارهای انرژی می‌تواند به‌طور غیرمستقیم بر زنجیره تأمین فولاد و مواد اولیه اثر بگذارد.
نتیجه‌گیری
بازار فولاد و آهن‌آلات در حال حاضر با پیچیدگی‌هایی روبه‌رو است که به‌ویژه در اثر سیاست‌های تجاری و تحولات اقتصادی چین، موجب نوسانات زیادی در قیمت‌ها و عرضه محصولات شده است. در حالی که چین با کاهش تولید سنگ‌آهن همچنان توانسته است تولید محصولات نهایی فولادی را افزایش دهد، تحولات تجاری در سطح جهانی و رکود تقاضا در برخی بازارها مانند ایران نشان‌دهنده تغییرات جدیدی در این صنعت است. در نهایت، باید گفت که فولاد و آهن‌آلات در آستانه یک دوره جدید از بازتنظیم جهانی قرار دارند.
