تلاقی اژدهای فولاد و بازارهای جهانی: وقتی صادرات چین، آرامش ایران را به چالش می‌کشد
مقدمه:
در بحبوحۀ رقابت‌های اقتصادی و تشدید جنگ‌های تجاری در جهان، چین با تولید خیره‌کننده و صادرات گسترده فولاد، همچنان به عنوان بازیگر اصلی بازار جهانی شناخته می‌شود. در این میان، بازار ایران با نگاهی دقیق به هر حرکت این ابرقدرت صنعتی، به‌دنبال کشف نشانه‌هایی برای آینده خود است. کاهش نرخ ارز، امید به بهبود اقتصاد و آرامش نسبی در قیمت‌ها، همگی نشانه‌هایی هستند که بازار داخلی را به ثباتی نسبی رسانده‌اند. اما آیا این ثبات دوام خواهد آورد یا حرکت بعدی چین موجی تازه از تغییر را آغاز خواهد کرد؟
جهش صادرات فولاد چین؛ بازگشت غول صنعتی به میدان
در ماه مارس، تولید فولاد خام چین به بیش از ۹۲.۸ میلیون تن رسید؛ آماری که نه تنها رکورد تازه‌ای از می سال گذشته را شکسته، بلکه نشان‌دهنده‌ی بازگشت قدرتمند این کشور به رقابت جهانی است. کاهش قیمت مواد اولیه و افت تقاضای داخلی، دو عامل اصلی پشت این جهش محسوب می‌شوند.
با کندی پروژه‌های عمرانی و افت مصرف فولاد در داخل چین، کارخانه‌ها به‌سرعت استراتژی خود را تغییر داده و تمرکز را بر بازارهای صادراتی گذاشتند. داده‌های گمرکی چین نیز این موضوع را تأیید می‌کند: رشد ۱۲.۴ درصدی صادرات در ماه گذشته، بهترین عملکرد صادراتی از اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون محسوب می‌شود. در سوی دیگر اما، واردات با کاهش ۴.۳ درصدی مواجه شد؛ نشانه‌ای از تمرکز بر استفاده حداکثری از تولید داخلی.
جنگ تعرفه‌ای چین و آمریکا؛ تهدیدی در سایه
در کنار آمارهای امیدوارکننده، سایه سنگین جنگ تجاری میان چین و آمریکا همچنان بر سر این رشد صادراتی سنگینی می‌کند. تعرفه‌های سنگین اعمال‌شده از سوی دولت ترامپ و واکنش‌های تلافی‌جویانه پکن، زنجیره جهانی تأمین را با مخاطره مواجه کرده‌اند.
یکی از جدیدترین اقدامات آمریکا، ایجاد ذخایر استراتژیک مواد معدنی نادر بوده است؛ تصمیمی که مستقیماً رقابت در حوزه‌های فناوری و صنایع پایه را هدف گرفته است. این سیاست‌ها اگرچه به‌صورت مستقیم بازار فولاد را نشانه نرفته‌اند، اما در بلندمدت می‌توانند هزینه‌های تولید و تبادل فولاد را افزایش دهند.
ایران زیر ذره‌بین تحولات جهانی
در بازار داخلی ایران، کاهش نرخ ارز و سیگنال‌های سیاسی مثبت، باعث شده نوعی آرامش روانی در میان فعالان بازار حاکم شود. با این حال، همچنان بسیاری از خریداران و فروشندگان، محتاطانه رفتار می‌کنند.
قیمت میلگرد در برخی کارخانه‌ها با کاهش ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ تومانی همراه بود، در حالی که تیرآهن هم بین ۵۰ تا ۱۵۰ هزار تومان کاهش قیمت داشت. انواع ورق گالوانیزه، روغنی و رنگی نیز کاهش حدود ۱۰۰۰ تومانی را تجربه کردند.
اما باید توجه داشت که این کاهش‌ها هنوز بسیار محدود بوده و ساختار بازار همچنان شکننده است. در واقع، بازار در حالتی از «انتظار» قرار دارد؛ منتظر سیگنال‌هایی قطعی‌تر از فضای سیاسی و جهت‌گیری اقتصادی دولت.
بورس کالا؛ منعکس‌کننده‌ای از تعادل نسبی
در عرضه‌های بورس کالا نیز نشانه‌هایی از تعادل مشاهده می‌شود. میلگرد با نرخ پایه ۳۳۴ هزار ریال عرضه شد؛ رقمی که با قیمت‌های کف بازار آزاد تفاوت زیادی ندارد. این نزدیکی قیمتی نشان می‌دهد که فشار تقاضا کاهش یافته و تعادل نسبی میان عرضه و تقاضا برقرار شده است.
با این حال، همچنان عوامل بنیادین مانند قیمت انرژی، هزینه حمل‌ونقل، مشکلات ارزی، و رکود در تقاضای داخلی به عنوان موانعی جدی بر سر راه پایداری این تعادل عمل می‌کنند.
اثر تحرکات چین بر بازار ایران
فعالان بازار آهن ایران به خوبی می‌دانند که با کوچک‌ترین حرکت بازار جهانی، به‌ویژه از سوی چین، می‌توانند با موج‌هایی غیرقابل پیش‌بینی مواجه شوند. اگر چین به صادرات تهاجمی خود ادامه دهد و کشورهای مقصد واکنشی محدودکننده نشان دهند، ممکن است بازارهای منطقه‌ای مانند خاورمیانه دستخوش نوسان‌های سنگینی شوند؛ نوسانی که بازار ایران نیز از آن در امان نخواهد ماند.
نتیجه‌گیری:
در شرایطی که چین با قدرت صادرات خود بازارهای جهانی را تحت فشار قرار داده، ایران در تلاش است تا با تثبیت نرخ ارز و ایجاد آرامش روانی، بازار داخلی را مدیریت کند. اما این آرامش، بسیار شکننده است. بازار ایران در حال حاضر روی تیغ دو لبه حرکت می‌کند: از یک سو احتمال افت بیشتر قیمت‌ها در صورت ثبات ارزی و سیاسی، و از سوی دیگر احتمال جهش قیمتی در صورت بروز شوک‌های خارجی یا بازگشت تحریم‌ها.
فعالان صنعت فولاد باید بیش از هر زمان دیگری، نگاهی دقیق به تحولات جهانی، خصوصاً اقدامات چین، داشته باشند. چرا که حتی یک چرخش کوچک در سیاست صادراتی چین می‌تواند موجی جهانی ایجاد کند که آرامش فعلی بازار ایران را به‌کلی بر هم بزند.
