در ماه‌های اخیر، بحران انرژی در کشور به یکی از موضوعات حساس و چالش‌برانگیز تبدیل شده است. این بحران که ناشی از کمبود گاز و برق است، به‌طور مستقیم بر زندگی روزمره مردم و به‌ویژه بر صنایع، از جمله صنعت فولاد، تأثیر مخربی داشته است. بررسی وضعیت نشان می‌دهد که سوءمدیریت، عدم توجه به هشدارها و نبود برنامه‌ریزی منسجم، عوامل اصلی شکل‌گیری این بحران هستند. این عوامل نه تنها تولید میلگرد و تیرآهن را مختل کرده‌اند، بلکه سبب بی‌اعتمادی و رکود در بازار آهن‌آلات شده‌اند.
سوءمدیریت و بحران انرژی
در سال جاری، کمبود 300 میلیون مترمکعب گاز در روز از همان ابتدا پیش‌بینی شده بود، اما برنامه‌ریزی مناسبی برای مقابله با آن انجام نشد. دولت نه توانست ذخایر گازوئیل را به‌اندازه کافی افزایش دهد و نه در تأمین سوخت جایگزین موفق عمل کرد. به دلیل آلودگی شدید مازوت، امکان استفاده از این سوخت برای نیروگاه‌ها فراهم نشد و نتیجه این سوءمدیریت، قطعی گسترده برق و گاز در سراسر کشور بود. این اختلال‌ها تأثیر مستقیم بر تولید صنایع فولادی داشته و بازار میلگرد، تیرآهن و دیگر مقاطع فولادی را با رکود و کاهش تقاضا روبه‌رو کرده است.
رکود در بازار آهن‌آلات
بازار آهن‌آلات در ماه‌های اخیر به دلیل بحران انرژی دچار نوسانات جدی شده است. به‌عنوان مثال، قیمت تیرآهن سایز 18 شرکت ذوب‌آهن اصفهان به 6 میلیون و 254 هزار تومان کاهش یافته است. این روند نزولی در بسیاری از سایزها و محصولات مشابه نیز مشاهده می‌شود. از سوی دیگر، بازار میلگرد نیز که طی روزهای اخیر درگیر افت قیمت بوده، وارد فاز تثبیت شده است. میلگرد تولیدی شرکت‌هایی همچون نیشابور، ابهر، راد همدان و جهان فولاد سیرجان، تغییر قیمتی خاصی نداشته است.
تأثیرات بحران انرژی بر صنایع
صنایع فولادی به‌دلیل وابستگی شدید به تأمین پایدار انرژی، بیشترین آسیب را از این بحران متحمل شده‌اند. قطعی مکرر برق و گاز نه تنها تولید را متوقف کرده، بلکه هزینه‌های بازگشت به تولید و نگهداری تجهیزات را نیز به‌شدت افزایش داده است. این مسئله در کارخانه‌های تولید میلگرد و تیرآهن به‌طور ویژه نمود داشته و موجب کاهش تولید و افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی شده است.
چرا بحران انرژی ایجاد شد؟
بی‌توجهی دولت به هشدارهای مکرر در مورد کمبود انرژی، عامل اصلی این بحران است. پیشنهادهای متعددی برای کاهش مصرف گاز، مانند تعویض سیستم‌های گرمایشی قدیمی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مطرح شده بود، اما هیچ‌یک به‌طور عملیاتی پیگیری نشدند. جلسات متعدد اما بی‌نتیجه و نبود هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی، صنعت فولاد و بازار میلگرد و تیرآهن را به بحران کشانده است.
اقدامات ضروری برای مدیریت بحران انرژی
برای مدیریت بحران انرژی و بهبود وضعیت بازار فولاد، میلگرد و تیرآهن، نیاز به برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت است:
- در کوتاه‌مدت: دولت می‌تواند با تعطیلات متمرکز برای واحدهای تولیدی، مصرف انرژی در ساعات اوج را کاهش دهد و از توقف کامل تولید جلوگیری کند.
- در میان‌مدت: سرمایه‌گذاری در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، بهینه‌سازی تجهیزات صنعتی و تنوع‌بخشی به منابع انرژی ضروری است. همچنین، تسهیلاتی برای بهبود مصرف انرژی در صنایع فولادی می‌تواند به‌طور ویژه مؤثر باشد.
- در بلندمدت: تدوین استراتژی‌های جامع برای مدیریت مصرف انرژی، کاهش هدررفت و توسعه زیرساخت‌های پایدار، از اهمیت بالایی برخوردار است.
چین؛ درس‌هایی از مدیریت صادرات فولاد
در حالی که صنایع فولادی ایران با بحران انرژی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، چین به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد جهان، استراتژی صادراتی خود را به‌طور چشمگیری تقویت کرده است. این کشور در ماه گذشته بیش از 11 میلیون تن فولاد صادر کرده است که بالاترین میزان طی 9 سال اخیر است. کاهش تقاضای داخلی به دلیل بحران‌های اقتصادی، چین را به سوی افزایش صادرات و تصاحب بازارهای جهانی سوق داده است.
مقایسه وضعیت ایران و چین
در شرایطی که چین با وجود چالش‌های داخلی، صادرات فولاد خود را به رکوردهای جدیدی رسانده است، صنایع فولادی ایران به دلیل کمبود انرژی و سوءمدیریت از رقابت در بازارهای جهانی باز مانده‌اند. این مقایسه تلخ نشان می‌دهد که بدون برنامه‌ریزی دقیق و توسعه زیرساخت‌ها، حتی بازار داخلی میلگرد و تیرآهن نیز در خطر است.
فولاد سبز خاورمیانه؛ راهکار پایدار در صنعت فولاد
در این شرایط، شرکت‌هایی همچون فولاد سبز خاورمیانه تلاش کرده‌اند با ارائه محصولات متنوع میلگرد، تیرآهن و سایر مقاطع فولادی و همچنین تضمین تأمین پایدار، نقش خود را در رفع نیازهای بازار ایفا کنند. این شرکت با تکیه بر مدیریت کارآمد و ارائه خدمات گسترده، از جمله تحویل سریع و سراسری، در تلاش است تا راهکاری مطمئن و پایدار برای مشتریان در این دوران بحرانی فراهم کند.
